کشف اسکلت نوجوانی که 6 هزار سال قبل مورد حملۀ «شیر» قرار گرفت

فرادید| حدود ۶۲۰۰ سال پیش، یک پسر نوجوان در منطقه‌ای که امروز بلغارستان نام دارد، از حمله‌ وحشیانه‌ یک شیر جان به در برد. اما سوراخ‌های عمیق روی جمجمه‌ او نشان می‌دهد که مغزش به‌شدت در اثر این حمله آسیب دیده است. این نتیجۀ مطالعه‌ای جدید است که روی بقایای استخوانی این نوجوان انجام شده است.

به گزارش فرادید؛ بر اساس این پژوهش، این نوجوان که بین ۱۶ تا ۱۸ سال سن داشته، احتمالاً هنگام شکار با شیر روبه‌رو شده است. این مطالعه که در ۳۰ نوامبر در نشریه Journal of Archaeological Science: Reports منتشر شده، توضیح می‌دهد که در عصر مس (حدود ۴۵۰۰ تا ۳۵۰۰ پیش از میلاد) شیرها در بخش‌هایی از اروپای شرقی زندگی می‌کردند. نشانه‌هایی روی استخوان‌های شیر در سکونتگاه‌های پیشاتاریخی کنار دریای سیاه نیز نشان می‌دهد که انسان‌ها گاهی این حیوانات را شکار و مصرف می‌کردند.

بررسی اسکلت نشان می‌دهد که شیر ابتدا نوجوان را به زمین انداخته و سپس چندین بار سر او را گاز گرفته است. پژوهشگران می‌گویند الگوی زخم‌های جمجمه به‌هیچ‌وجه شبیه آسیب‌های ناشی از سلاح‌های انسانی یا پوسیدگی‌های پس از مرگ نیست.

آسیب‌های روی جمجمه که در اثر فرو رفتن دندان شیر به وجود آمده‌اند

به گفته‌ سرپرست پژوهش، اندازه، شکل، عمق و فاصله‌ این سوراخ‌ها کاملاً با آثار گاز گرفتن یک گوشت‌خوار بسیار بزرگ همخوانی دارد. برای شناسایی دقیق حیوان مهاجم، پژوهشگران جمجمه‌های شیر و خرس را با هم مقایسه کردند و با استفاده از قالب‌گیری از دندان‌ها، رد دندان‌ها را با آسیب‌های جمجمه‌ نوجوان تطبیق دادند. همچنین پراکندگی جانوران بزرگ در آن دوره بررسی شد و در نهایت مشخص شد که محتمل‌ترین عامل این حمله، شیر بوده است.

شواهد باستانی از حمله‌ شیر به انسان بسیار نادر است، اما آنچه این مورد را استثنایی‌تر می‌کند این است که نوجوان از آسیب اولیه جان سالم به در برده است. نشانه‌های واضحی از ترمیم استخوان روی جمجمه دیده می‌شود که نشان می‌دهد پس از حمله تحت نوعی مراقبت یا درمان قرار گرفته است. با این حال، میزان ترمیم زیاد نبوده و تنها مربوط به دو یا سه ماه پس از حمله است؛ به همین دلیل پژوهشگران معتقدند که او در نهایت بر اثر همین جراحات جان خود را از دست داده است.

یکی از زخم‌ها احتمالاً به پرده‌های محافظ مغز آسیب زده و وضعیت مغز را به‌شدت بحرانی کرده است. علاوه بر سر، پاها و دست چپ نوجوان نیز زخم‌های عمیقی داشته‌اند که احتمالاً به ماهیچه‌ها و محل اتصال تاندون‌ها آسیب زده‌اند.

پژوهشگران می‌گویند از آنجا که این فرد با وجود چنین آسیب‌های شدیدی مدتی زنده مانده، به‌احتمال زیاد اعضای جامعه‌اش از او مراقبت کرده و به او کمک می‌داده‌اند.

این نوجوان در نزدیکی یک سکونتگاه پیشاتاریخی به نام «کوزارووا موگیلا» یا «تپه بز» در شرق بلغارستان دفن شده است. یافته‌های پیشین نشان می‌دهد ساکنان این منطقه با درمان بیماری‌ها و حتی جراحی جمجمه آشنایی داشته‌اند؛ دانشی که شاید به زنده ماندن موقت این نوجوان کمک کرده باشد.

با این حال، به‌گفته‌ پژوهشگران، او احتمالاً دچار زخم‌ها و تغییرات شدید ظاهری در سر، دست‌ها و پاهایش شده بود و برای انجام کارهای روزمره به کمک نیاز داشت. او دیگر قادر به کارهای بدنی مانند کشاورزی نبوده و عملکردهای عصبی‌اش نیز احتمالاً به‌شدت آسیب دیده بود.

باستان‌شناسان این نوجوان را در حالتی جمع‌شده و با دست‌هایی که جلوی صورتش قرار گرفته بودند یافتند. قد او حدود ۱۷۵ سانتی‌متر بوده است. هیچ شیء خاصی در قبر او پیدا نشد و عمق دفنش بیشتر از دیگر گورها بود. این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده‌ جایگاه اجتماعی پایین او و حتی ترس دیگران از وی پس از حمله باشد.

پژوهشگران در پایان نوشته‌اند که تجربه‌ زندگی فردی، ظاهر ترسناک و رفتار احتمالی او ممکن است باعث شده باشد که پس از مرگ، به شکل متفاوت و در عمق بیشتری دفن شود.